زانو درد + علائم، دلایل، تشخیص، تسکین و درمان

مقدمه: زانو درد شایع ترین درد اسکلتی-عضلانی در بزرگسالان است که می تواند از آسیب موقت گرفته تا یک بیماری مزمن مانند آرتریت ناشی شود. چندین عامل مختلف می تواند منجر به درد زانو شود و درمان آن با توجه به دلیل درد ایجاد شده، متفاوت است. معمولاً می توانید با استراحت و داروهای بدون نسخه زانو درد را در خانه درمان کنید. اگر آسیب وارد شده بیش از چند روز متوالی ادامه داشت و یا تشدید شد حتما به پزشک مراجعه کنید. ما در ادامه قصد داریم به دلایل رایج ایجاد زانودرد، علائم، روش های تسکین و درمان آن بپردازیم.

زانو درد چیست؟

زانو درد، درد یا ناراحتی است که در داخل یا اطراف مفصل زانو احساس می‌کنید. مفاصل مکان هایی در بدن شما هستند که در آن، دو استخوان به هم می رسند. مفصل زانو ی شما ران شما را به ساق پا متصل می کند. جایی است که استخوان ران شما (فمور) به استخوان ساق پا (درشت نی) می رسد.

زانو بزرگترین مفصل بدن شماست و در حین حرکت مقدار زیادی از وزن شما را تحمل می کند. به همین دلیل یکی از شایع ترین مفاصل آسیب دیده است. زانو درد می تواند یک مشکل موقت و کوتاه مدت باشد، همچنین می تواند یک مشکل مزمن (طولانی مدت) باشد که نیاز به تشخیص و درمان توسط یک پزشک متخصص دارد.

محل احساس درد زانو معمولاً به این بستگی دارد که کدام قسمت از مفصل شما آسیب دیده است. شما ممکن است درد زانو را در این مکان ها احساس کنید:

• نزدیک به قسمت بالا یا پشت زانو (معمولاً مشکل عضلات، تاندون‌ها یا رباط‌ها).
• عمیق در داخل زانو (دردی که از استخوان ها یا غضروف شما می آید).
• در چندین قسمت از زانو یا ساق پا.

درد زانو گاهی اوقات می تواند به نواحی دیگر سرایت کند. درد همچنین می‌تواند به نواحی اطراف زانو، مانند ساق پا یا ران شما کشیده شود. زانو درد می تواند به طور متناوب شروع شود و از بین برود . به عنوان مثال، ممکن است هنگام حرکت یا خم کردن زانوی خود احساس درد کنید و هنگام استراحت زانودرد شما بهتر شود. برخی افراد نیز در قسمت های مختلف روز احساس درد می کنند. ممکن است اول صبح که از خواب بیدار می شوید، درد بیشتری احساس کنید. همچنین احساس درد زانو در شب رایج است، به خصوص اگر در اوایل آن روز از نظر بدنی فعال بودید.

آناتومی زانو

زانو چیزی بیش از یک مفصل لولایی ساده است. عملکرد اصلی مفصل زانو خم شدن، صاف شدن و تحمل وزن بدن (همراه با مچ پا و باسن) است. برای انجام و حمایت از بدن در حین انجام این کارها، زانو به چندین ساختار متکی است. آنها شامل استخوان ها، رباط ها، تاندون ها و غضروف هستند.

• استخوان ها

مفصل زانو شامل چهار استخوان است:

1. استخوان ران یا فمور(Femur) قسمت بالایی مفصل را تشکیل می دهد.
2. یکی از استخوان‌های ساق پا (یا ناحیه ساق پا)، Tibia، قسمت پایینی مفصل است که وزن را تحمل می‌کند.
3. کاسه زانو یا کشکک در امتداد جلوی استخوان ران حرکت می کند.
4. استخوان باقیمانده در ساق پا، نازک نی، در قسمت تحمل کننده وزن زانو درگیر نیست، اما اتصالات رباط را برای کمک به پایدار نگه داشتن آن فراهم می کند.

• رباط ها

رباط ها نوارهای متراکمی هستند که استخوان ها را به یکدیگر متصل می کنند. زانو شامل 4 رباط مهم است که همگی استخوان ران را به استخوان درشت نی متصل می کند:

رباط صلیبی قدامی (ACL) و رباط متقاطع خلفی (PCL) ثباتی را برای حرکات چرخشی و جلو و عقب (قدامی و خلفی) فراهم می کنند.
رباط جانبی داخلی (MCL) و رباط جانبی جانبی (LCL) که در امتداد دو طرف داخلی (مدیال) و بیرونی (جانبی) زانو قرار دارند، به زانو در آن نواحی ثبات می بخشند.

• تاندون ها

تاندون ها نوارهای فیبر مانندی هستند که شبیه به رباط ها هستند. اما به جای اتصال استخوان ها به استخوان های دیگر، ماهیچه ها را به استخوان ها متصل می کنند.

• بورس یا کیسه سینوویال

2 تاندون مهم در زانو وجود دارد. تاندون چهارسر ران، عضله چهارسر را در جلوی ران شما به کاسه زانو متصل می کند. تاندون کشکک، کاسه زانو را به تیبیا متصل می کند (از نظر فنی یک رباط است زیرا دو استخوان را به هم متصل می کند).

گاهی اوقات به تاندون های چهارسر ران و کشکک، مکانیسم بازکننده نیز گفته می شود. آنها همراه با عضلات چهارسر ران به شما کمک می کنند تا پای خود را صاف یا دراز کنید.

• غضروف

غضروف یک بافت همبند انعطاف پذیر است.

منیسک ها (جمع منیسک) ساختارهایی از غضروف هستند که بالای ساق شما را می پوشانند و بین استخوان درشت نی و دو بند انگشت در پایین استخوان ران شما (کندیل های فمورال) قرار دارند. کار اصلی منیسک ها بالشتک زدن به مفصل زانو است.

• بورس یا کیسه سینوویال

بورس (به انگلیسی: Bursa or Synovial bursa ) کیسه‌ای لیفی (فیبروز) است، حاوی مایع سینوویال که بین دو بافت مجاور هم قرارمی گیرد و باعث تسهیل حرکات آنها نسبت به هم می‌گردد.

زانو دارای سه گروه مهم بورس است:

1. بورس های پیش کشکک در جلوی کشکک
2. پس آنسرین بورس (pes anserine bursae) در قسمت داخلی زانو، حدود 2 اینچ زیر مفصل
3. بورس های زیر کشککی در زیر کشکک

دلایل رایج زانودرد

بسیاری از مشکلات زانو در اثر روند پیری و ساییدگی و فشار مداوم روی مفصل زانو (مانند آرتریت) ایجاد می‌شوند. سایر مشکلات زانو به دلیل آسیب یا حرکت ناگهانی است که زانو را تحت فشار قرار می دهد. مشکلات رایج زانو شامل موارد زیر است:

• رگ به رگ شدن یا کشیدگی رباط ها و/یا عضلات زانو.

رگ به رگ شدن یا کشیدگی رباط یا عضله زانو معمولاً در اثر ضربه به زانو یا چرخش ناگهانی زانو ایجاد می شود. علائم اغلب شامل درد، تورم و مشکل در راه رفتن است.

• پارگی غضروف

ضربه به زانو می تواند منیسک ها را پاره کند .پارگی غضروف اغلب می تواند با رگ به رگ شدن رخ دهد. درمان ممکن است شامل پوشیدن بریس (brace) در طول یک فعالیت برای محافظت از زانو در برابر آسیب بیشتر باشد. ممکن است برای ترمیم پارگی به جراحی نیاز باشد.

• تاندونیت

التهاب تاندون ها ممکن است ناشی از استفاده بیش از حد از تاندون در طول فعالیت های خاصی مانند دویدن، پریدن یا دوچرخه سواری باشد. تاندونیت تاندون کشکک را زانوی جامپر می گویند. این اغلب در ورزش‌هایی مانند بسکتبال رخ می‌دهد، جایی که نیروی برخورد با زمین پس از پرش باعث کشیدگی تاندون می‌شود.

• آرتروز

استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتریت است که زانو را درگیر می کند. استئوآرتریت یک فرآیندی است که در آن غضروف مفصل به تدریج از بین می رود. اغلب افراد میانسال و مسن را تحت تاثیر قرار می دهد. استئوآرتریت ممکن است به دلیل فشار زیاد روی مفصل مانند آسیب مکرر یا اضافه وزن ایجاد شود. آرتریت روماتوئید همچنین می تواند با التهاب مفصل و از بین بردن غضروف زانو، زانوها را تحت تاثیر قرار دهد. آرتریت روماتوئید اغلب افراد را در سنین پایین‌تر از استئوآرتریت مبتلا می‌کند.

عواملی که زانودرد را تشدید می کنند

کارهایی وجود دارد که ممکن است در زندگی روزمره خود انجام دهید تا باعث بدتر شدن زانودرد شما شود.
تغییر در شیوه ی زندگی برای محافظت از مفاصل زانو می تواند به شما کمک کند تا درد خود را بدون جراحی مدیریت کنید و حتی تعویض کامل یا جزئی زانو را در آینده به تاخیر بیندازید.

در ادامه، توضیح می‌دهیم که چه کارهایی ممکن است انجام دهید تا درد زانوی خود را بدتر کنید.

1. ورزش بیش از حد

مفصل زانو از نظر نیرو می تواند چندین برابر وزن بدن ما را تحمل کند. به عنوان مثال، زمانی که ما در حال راه رفتن هستیم، زانو نیرویی معادل سه برابر وزن بدن ما و زمانی که در حال دویدن هستیم، شش برابر بیشتر از وزن بدن ما را می گیرد.

هنگامی که پایین تنه خود را تحت فشار و نیرو قرار می دهیم، مانند زمانی که از پله ها بالا و پایین می رویم یا روی شیب راه می رویم یا در حال انجام اسکات و لانژ هستیم، زانوهای ما ده برابر وزن بدن ما را می گیرند.

اگر زانو درد مزمن داریم، مهم است که مطمئن شویم برای حمایت از مفاصل زانو ورزش می کنیم و در انجام کارها زیاده روی نمی کنیم. همچنین ایده خوبی است که از تمریناتی که با ضربه زیاد پاها را به هم می زنند، خودداری کنید، مانند دویدن، کیک بوکسینگ و پریدن.

2. رژیم غذایی نادرست

شاید به ذهنتان خطور نکند، اما رژیم غذایی شما می‌تواند عاملی در ایجاد زانودرد شما باشد.هنوز شواهد واضحی مبنی بر مضر بودن هر غذا یا ماده خاصی برای درد زانو وجود ندارد. با این حال، برخی از افراد دریافتند که مصرف میوه ها و سبزیجات اسیدی مانند مرکبات و گوجه فرنگی، علائم آنها را بدتر می کند.

همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد غذاهایی که باعث افزایش التهاب می شوند نیز ممکن است درد مفاصل را بدتر کنند. غذاهای بسیار فرآوری شده با چربی اشباع شده، نمک و شکر، گوشت قرمز و فرآوری شده، محصولات لبنی و الکل ممکن است زانو درد شما را تشدید کند.

3. خوابیدن در موقعیت اشتباه

وزن ما، آنچه برای خوردن انتخاب می کنیم و سطح ورزشی که انجام می دهیم، همگی می توانند روی مفاصل زانوی ما تأثیر بگذارند. با این حال، نحوه خوابیدن ما نیز می تواند تأثیر داشته باشد.

بیماران مبتلا به آرتریت یا نوع دیگری از زانو درد اغلب متوجه می شوند که اگر به پهلو بخوابند و سطح داخلی هر زانو را لمس کنند، باعث دردی می شود که می تواند خواب را مختل کند. بنابراین، اگر درد مداوم در یک یا هر دو زانو دارید، بهتر است از این وضعیت اجتناب کنید.

4. پوشیدن کفش نامناسب

دوره های طولانی ایستادن یا راه رفتن با کفش های خاص می تواند تأثیر منفی بر مفصل زانو بگذارد.کفش‌های پاشنه بلند که مرکز ثقل ساق‌ها و پاها را تغییر می‌دهند، هر کفشی که اندام‌های تحتانی را ناپایدار می‌کند یا کفش‌های نامناسب را ایجاد می‌کند، می‌تواند درد زانو را تشدید کند.

مشکلات زانودرد چگونه تشخیص داده می شود؟

علاوه بر بررسی کامل تاریخچه ی پزشکی و معاینه فیزیکی شما، سایر آزمایشات برای مشکلات زانو ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اشعه ایکس
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI).
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (که سی تی اسکن نیز نامیده می شود)
• آرتروسکوپی
• اسکن استخوان رادیونوکلئید

درمان زانودرد

روش RICE برای زانو درد

معمولاً می توانید زانو درد را در خانه با روش RICE درمان کنید:

• استراحت (Rest): برای جلوگیری از بدتر شدن آسیب، فعالیت بدنی که باعث درد شده است را متوقف کنید.
• یخ (Ice): در روز اول پس از آسیب هر ساعت یک کمپرس یخ یا کمپرس سرد به مدت 15 تا 20 دقیقه برروی محل آسیب دیده قرار دهید. بعد از یک روز، می توانید هر سه تا چهار ساعت یکبار یخ بزنید. یخ را مستقیماً روی پوست خود قرار ندهید (یخ ها را در یک حوله یا پارچه بپیچید).
• فشرده سازی (Compression): فشرده سازی به کاهش جریان خون زانوی آسیب دیده کمک می کند و تورم را کاهش می دهد. یک باند فشاری بزنید یا آن را دور زانوی خود بپیچید.
• ارتفاع (Elevation): زانوی خود را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید. می توانید زانوی خود را با بالش، پتو یا کوسن بالا نگه دارید.

داروهای زانو درد

اکثر افراد می توانند از داروهای بدون نسخه (ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن) یا استامینوفن استفاده کنند. این داروها را برای بیش از 10 روز متوالی بدون مشورت با پزشک خود یا اگر بیماری کلیوی یا کبدی دارید مصرف نکنید.

برای تسکین درد زانو می توانید از ژل ضد درد نیز استفاده نمایید. پیشنهاد شگفت انگیز ما ژل ضد درد سان وی پر طرفدار در ایران می باشد که با عملکرد فوق العاده خود توانسته رضایت همه را به خود جلب نماید. ژل ضد درد سان وی یا همان ژل ماساژ بدن یا ژل گیاهی تسکین درد سان وی مناسب انواع پوست بدن دارای دردهای موضعی و عضلانی حاوی عصاره های گیاهی فلفل قرمز –رزماری –نعناع فلفلی ، حاوی منتول التیام بخش و آرام کننده دردهای موضعی می باشد و برای هم آقایان و هم خانم ها مناسب می باشد.

ژل ضد درد سان وی

زانوبند

یک زانوبند از زانوی شما حمایت می کند و آن را در جای خود نگه می دارد. زانوبندها با نگه داشتن زانو در تراز کار می کنند. آنها معمولا از پلاستیک یا فلز سفت با بالشتک ها و تسمه هایی که دور زانو و پای شما می پیچند ساخته شده اند.

فیزیوتراپی

اگر آرتریت دارید یا در حال بهبودی از آسیب هستید، ممکن است پزشک شما فیزیوتراپی را پیشنهاد کند. فیزیوتراپ به شما حرکات کششی و تمریناتی را نشان می دهد که عضلات اطراف زانوی آسیب دیده شما را تقویت می کند. این باعث بهبود شما می شود و می تواند درد را تسکین دهد.

چگونه از زانو درد جلوگیری کنیم؟

ممکن است همیشه نتوانید از درد زانو جلوگیری کنید، به خصوص اگر ناشی از آسیبی باشد که نمی توانید برای آن برنامه ریزی کنید. همچنین ممکن است نتوانید از آرتریت و سایر بیماری‌ها پیشگیری کنید.

بهترین راه برای جلوگیری از درد این است که در هنگام فعالیت بدنی ایمن بمانید. در حین ورزش یا سایر فعالیت های بدنی:

• از تجهیزات حفاظتی مناسب استفاده کنید.
• پس از فعالیت شدید به بدن خود فرصت استراحت و ریکاوری بدهید.
• قبل از ورزش یا ورزش کردن، حرکات کششی و گرم کردن را انجام دهید.
• پس از فعالیت بدنی، بدن خود را خنک و کشش دهید.

چه زمانی برای زانودرد باید به پزشک مراجعه کرد

شما می توانید بسیاری از زانو درد هارا را در خانه درمان کنید، اما برخی از آنها نیاز به مراقبت های پزشکی دارند.

در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

• درد شدید و تورم
• تغییر شکل یا کبودی شدید
• علائم در سایر قسمت های بدن
• علائمی که بیشتر از چند روز باقی می مانند یا به جای بهتر شدن بدتر می شوند
• سایر شرایط سلامتی که می تواند روند بهبودی را پیچیده کند
• علائم عفونت مانند تب